DOKUMACILIK (ZİLLİ KİLİM):
Zilli Kilimin geçmişi Orta Asya Türklerine kadar dayanmaktadır. Zilli
Kelimesi Farsça Kilim demek olan ‘Zilu’ kelimesinden gelmiştir. Bu
kelime Türkçe’ye zili veya zilli diye geçmiştir. Eski Türklerde halı,
cecim, keçe, şili, zili adlarıyla kullanılmaktaydı. Selçuklu Türklerinin
de bu bölge üzerinde zilli kilim dokudukları rivayet edilir. Zilli
Kilim dokuyan ve bu adı veren tek yer Kelkit’tir. Başka hiçbir yerde
aynı adla bu kilime rastlanmamaktadır. En büyük özelliği, kök
boyalarından elde edilen renklerinin solmamasıdır. Tamamen eğirilmiş
koyun yününden yapılan ve 40’a yakın desen kullanılarak yapılan Zilli
Kilim, ”kemk” denilen tezgahlarda dokunmaktadır. Yaklaşık 6 m² lik bir
zilli kilim, 8-10 Kg. yün kullanılarak 3 kişi tarafından ev dışı
zamanlarda yaklaşık bir ayda dokunabilmektedir. Gösterişli ve göze hitap
edebilmesi için, genellikle parlak renkler (kırmızı ve yeşil) tercih
edilir. Zilli Kilim Kelkit’te çok sayıda köyde dokunmaktadır.
Üretimini artırıp pazarlama imkanlarını genişletmek maksadıyla Kelkit
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfının bünyesinde Zilli Kilim Dokuma
ve Uygulama Merkezi açılmıştır. Çeşitli ebatlarda üretilmezsine rağmen,
seccade ve heybe tipleri çok kıymetli ve nadirdir. Zilli Kilim
dokumacılığı, heybe, yastık, yolluk, duvar süsleri, nazarlık, isimlik ve
seccade olarak çeşitli tiplerde üretilmektedir. Ayrıca eskiden çuval
olarak dokunan zilli kilim motifleri, günümüzde sanatsal değere haizdir.
Dokumalarda zemin rengi genellikle koyu tercih edilmektedir. Bütün
renklerde kök boya ve indigo kullanılmaktadır. Natürel ve pastel renkler
isteğe bağlı olarak kullanılmaktadır. Kimyasal boyalar kesinlikle
kullanılmamaktadır. Renkler kesinlikle akıtmaz, bozulmaz ve ilk günkü
gibi parlaklılığını ve canlılığını muhafaza eder. Zilli kilim ipleri
tamamen el eğirmesidir. Kesinlikle fabrika ipi kullanılmaz. Dokumalar
tek taraflı olup,tek yüz kullanılır. Motifler kabartmalıdır. Boya olarak
kullanılan köklerin tümü doğal bitkilerden elde edilir. Boya olarak
kullanılan köklerin bir kısmı çevre il ve ilçelerden, bir kısmı
yöremizden temin edilmektedir. Boyalar kaynatılır ve ilave madde olarak
şap, limontuzu, saçıkıbrız, kromtartar, pulkostik ve hidrosülfir
kullanılır. Boya yapılırken mordanlama,
1 Temmuz 2013 Pazartesi
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Sayfamızı Beğenmenizle
Mutluluk Duyarız
Mutluluk Duyarız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder